۱۴۰۳-۱۱-۲۰مسعود اکبریان

مقدمه

در دنیای امروز که سرعت و دقت در تمام جنبه‌های زندگی نقش برجسته‌ای دارد، مدیریت ورود و خروج کارکنان در سازمان‌ها و شرکت‌ها اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. در این راستا، دستگاه‌های حضور و غیاب که وظیفه ثبت دقیق ساعات کار و حضور و غیاب افراد را دارند، به یکی از ابزارهای ضروری و حیاتی برای هر کسب‌وکار تبدیل شده‌اند. در گذشته، این دستگاه‌ها عمدتاً به روش‌های سنتی مانند اثر انگشت، کارت‌های مغناطیسی یا رمز عبور متکی بودند. اما با پیشرفت فناوری و ظهور هوش مصنوعی (AI)، تحولاتی شگرف در این زمینه ایجاد شده است که موجب افزایش دقت، سرعت و امنیت فرآیندهای حضور و غیاب شده است.

سیستم‌های سنتی حضور و غیاب و چالش‌های آن‌ها

قبل از ظهور دستگاه‌های حضور و غیاب هوش مصنوعی، بسیاری از شرکت‌ها از سیستم‌های سنتی برای کنترل ورود و خروج کارکنان استفاده می‌کردند. این سیستم‌ها معمولاً به یکی از روش‌های زیر متکی بودند:

1. کارت‌های مغناطیسی و RFID: کارکنان به هنگام ورود و خروج باید کارت خود را به دستگاه می‌زدند. این سیستم‌ها اگرچه ساده بودند، اما به راحتی قابل تقلب و سوءاستفاده بودند.
2. اثر انگشت: با پیشرفت‌های بیومتریک، سیستم‌های اثر انگشت برای شناسایی افراد طراحی شدند. این روش دقت نسبی داشت، اما به‌خصوص در محیط‌های کاری با تعداد بالا از افراد، احتمال اشتباه یا تأخیر در شناسایی وجود داشت.
3. رمز عبور و کارت شناسایی: برخی سازمان‌ها برای کنترل ورود و خروج از سیستم‌های کارت شناسایی و رمز عبور استفاده می‌کردند. اما این روش نیز به راحتی قابل فراموشی، اشتباه یا به سرقت رفتن بود.

این سیستم‌ها علی‌رغم اینکه در زمان خود مفید بودند، اما مشکلات زیادی مانند کمبود دقت، سرعت پایین و امکان تقلب را به همراه داشتند. همچنین، فرآیندهای دستی و نیاز به حضور فیزیکی برای ثبت حضور و غیاب نیز باعث ایجاد مشکلات در مقیاس‌های بزرگتر می‌شد.

ورود هوش مصنوعی به دنیای حضور و غیاب

با پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه‌های مختلف تکنولوژی، به‌ویژه در حوزه هوش مصنوعی، دستگاه‌های حضور و غیاب جدیدی به بازار آمده‌اند که بر پایه‌ی این فناوری‌های پیشرفته ساخته شده‌اند. دستگاه‌های حضور و غیاب مبتنی بر هوش مصنوعی توانسته‌اند مشکلات سیستم‌های قدیمی را حل کنند و با دقت و سرعت بالاتری عمل کنند.

در این سیستم‌ها از فناوری‌های مختلفی همچون شناسایی چهره، تشخیص رفتار حرکتی و شناسایی صدا برای ثبت دقیق ورود و خروج استفاده می‌شود. در اینجا به بررسی این فناوری‌ها و مزایای آن‌ها می‌پردازیم:

1. شناسایی چهره (Face Recognition)

یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین فناوری‌هایی که در دستگاه‌های حضور و غیاب هوش مصنوعی استفاده می‌شود، شناسایی چهره است. این سیستم‌ها با استفاده از دوربین‌های با کیفیت بالا و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، چهره فرد را شناسایی کرده و آن را با داده‌های ثبت‌شده در پایگاه داده مقایسه می‌کنند.

مزایای استفاده از شناسایی چهره در دستگاه‌های حضور و غیاب عبارتند از:

• دقت بسیار بالا: سیستم‌های شناسایی چهره با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده توانایی شناسایی چهره در شرایط مختلف نوری و حتی در صورت تغییرات جزئی در ظاهر افراد (مانند استفاده از عینک یا تغییر مدل مو) را دارند.
• عدم نیاز به تماس فیزیکی: این ویژگی به ویژه در شرایط پاندمی مانند COVID-19 اهمیت زیادی دارد، زیرا دیگر نیازی به لمس دستگاه یا کارت شناسایی نیست.
• سرعت بالا: فرآیند شناسایی چهره در کمتر از چند ثانیه انجام می‌شود، که باعث می‌شود ورود و خروج افراد به سرعت ثبت شود.

2. تشخیص رفتار حرکتی (Motion Detection)

سیستم‌های هوش مصنوعی همچنین می‌توانند برای شناسایی افراد از تکنولوژی تشخیص رفتار حرکتی استفاده کنند. این سیستم‌ها قادرند حرکات بدن فرد را شناسایی کرده و با بررسی رفتارهای خاص، حضور او را در مکان‌های مختلف ردیابی کنند. این روش به‌ویژه برای محیط‌هایی که افراد به طور مکرر در حال حرکت هستند، مناسب است.

مزایای تشخیص رفتار حرکتی:

• دقت در محیط‌های شلوغ: این سیستم‌ها می‌توانند رفتارهای انسان را با دقت تشخیص دهند حتی زمانی که تعداد زیادی از افراد در یک محیط هستند.
• سریع و کارآمد: سیستم‌های تشخیص حرکتی نیاز به تعامل فیزیکی ندارد و به‌طور خودکار از حرکت بدن افراد استفاده می‌کنند تا شناسایی حضور یا غیاب را ثبت کنند.

3. شناسایی صدا (Voice Recognition)

شناسایی صدا نیز یکی دیگر از روش‌های نوین است که به طور خاص در بعضی از سیستم‌های حضور و غیاب مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌شود. در این سیستم‌ها، فرد به جای وارد کردن کد یا استفاده از کارت، فقط باید یک فرمان صوتی خاص بدهد که توسط سیستم شناسایی و پردازش می‌شود.

مزایای شناسایی صدا:

• استفاده آسان: افراد می‌توانند به راحتی با استفاده از صدای خود وارد سیستم شوند.
• امنیت بالا: این سیستم‌ها می‌توانند صدا را تحلیل کرده و از هویت فرد مطمئن شوند، که این کار باعث افزایش امنیت دستگاه می‌شود.

مزایای کلی دستگاه‌های حضور و غیاب هوش مصنوعی

دستگاه‌های حضور و غیاب هوش مصنوعی به دلیل بهره‌گیری از الگوریتم‌های پیچیده و یادگیری ماشین، مزایای زیادی دارند که عبارتند از:

• دقت بسیار بالا: این سیستم‌ها توانایی شناسایی دقیق‌تر افراد را دارند و خطای کمتری نسبت به سیستم‌های سنتی ایجاد می‌کنند.
• افزایش سرعت: فرآیند ثبت حضور و غیاب سریع‌تر و کارآمدتر انجام می‌شود.
• امنیت بالا: با توجه به استفاده از فناوری‌های شناسایی بیومتریک و تحلیل داده‌های پیچیده، احتمال تقلب و دستکاری اطلاعات به حداقل می‌رسد.
• کاهش هزینه‌ها: نیاز به سیستم‌های دستی و زمان‌بر برای بررسی و تطبیق حضور و غیاب کاهش می‌یابد.
• کاهش خطرات بهداشتی: به دلیل عدم نیاز به تماس فیزیکی، خطر انتقال بیماری‌ها کاهش می‌یابد.

نتیجه‌گیری

در نهایت، دستگاه‌های حضور و غیاب هوش مصنوعی نه تنها باعث افزایش دقت و سرعت در فرآیندهای ورود و خروج می‌شوند، بلکه با ارائه یک سیستم امن و غیرقابل تقلب، به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا فرآیندهای مدیریتی خود را به شکلی نوین و کارآمد مدیریت کنند. با استفاده از این دستگاه‌ها، سازمان‌ها می‌توانند به راحتی نیروی انسانی خود را مدیریت کرده و اطمینان حاصل کنند که تمام کارکنان به‌طور دقیق و با سرعت بالا شناسایی می‌شوند.

این تحول در صنعت حضور و غیاب، فقط آغاز یک تغییر گسترده‌تر در نحوه مدیریت منابع انسانی در سازمان‌ها است و به نظر می‌رسد که با پیشرفت‌های بیشتر در هوش مصنوعی، این دستگاه‌ها روز به روز بیشتر در زندگی روزمره ما نقش ایفا خواهند کرد.